Το φως της δημοσιότητας έχει δει εδώ και λίγα 24ωρα ένα βίντεο στο οποίο ένας μαθητής ΕΠΑΛ τραμπουκίζει την καθηγήτρια του, ζητώντας της επιτακτικά να του σβήσει μια απουσία.
Ένα περιστατικό – το οποίο έγινε πέρυσι, χωρίς αυτό να έχει ιδιαίτερη σημασία – που έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στην κοινωνία, με τα σχόλια στα social media, αλλά και κάτω από το αναρτημένο βίντεο στο youtube να «πέφτουν βροχή».

Πολλοί δείχνουν να «έπεσαν από τα σύννεφα» στη θέα του μαθητή, του οποίου η συμπεριφορά, ξεπέρασε κάθε όριο σεβασμού και ευπρέπειας απέναντι στην καθηγήτρια του.
Μια συμπεριφορά την οποία – είναι βέβαιο αυτό – έχει απέναντι σε όποιον συμμαθητή, συμπολίτη του κτλ, δεν πάει «με τα νερά του».

Αδυνατούν πολλοί να πιστέψουν ότι αυτή η συμπεριφορά καταγράφηκε εντός σχολικής αίθουσας. Δυστυχώς όμως είναι μια πραγματικότητα την οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί, ουκ ολίγες φορές. Ίσως όχι σε τέτοιο ακραίο βαθμό. Σίγουρα όμως βρίσκονται αντιμέτωποι συχνά – πυκνά, με συμπεριφορές εχθρικές και απαξιωτικές, από μαθητές και τους γονείς τους.

Είναι μια ιδιόμορφη μορφή βίας αυτή που καταγράφεται σε βάρος εκπαιδευτικών, αλλά συνήθως αποσιωπάται ή δεν τυγχάνει της πρέπουσας σημασίας. Κάποτε ο δάσκαλος ήταν ένα πρόσωπο σεβάσμιο από όλους. Σήμερα, έχουμε φτάσει στο σημείο να απαξιώνουμε το ρόλο του.
Αλήθεια, πόσοι από εμάς που είμαστε γονείς δεν έχουμε συναναστραφεί με άλλους γονείς που κατακεραυνώνουν τους δασκάλους, λέγοντας χαρακτηριστικά, μιλώντας στα παιδιά τους: «εμένα να ακούς, άσε το δάσκαλο, αυτός δεν ξέρει τι λέει».

Ο χώρος του σχολείου είναι ιερός για ένα παιδί, για τη διαπαιδαγώγηση και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Οι δάσκαλοι είναι οι άνθρωποι που έχουν το καθήκον και συμβάλλουν καθοριστικά ώστε τα παιδιά μας να λάβουν τις βάσεις και τα εφόδια που απαιτούνται στο μέλλον, για να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους ως ευυπόληπτοι πολίτες.

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όμως, απαιτείται δουλειά και συνεργασία από τους γονείς. Απαιτείται κοινή γραμμή από τις δύο πλευρές.
Δυστυχώς με το βίντεο που είδε το φως της δημοσιότητας, κοινή διαπίστωση είναι ότι το ζωτικότερο κύτταρο της κοινωνίας μας, η οικογένεια, νοσεί.

Το πρόβλημα είναι διαχρονικό, πολυεπίπεδο και εντονότερο χρόνο με το χρόνο. Σαν να περνά από γενιά σε γενιά. Όταν οι ίδιοι οι γονείς που θα κληθούν να μεγαλώσουν ένα παιδί στον κόσμο έχουν φτάσει στο σημείο να αγνοούν τις Αρχές και τους νόμους, όταν δε σέβονται το συνάνθρωπο, όταν δεν έχουν Παιδεία, όταν σε αυτούς έχει εμποτιστεί το «είναι» τους, με ένα κράμα αμάθειας, οργής και αγνωμοσύνης προς το θεσμό του Παιδαγωγού, όταν τα προβλήματα της καθημερινότητας βρίσκουν διέξοδο στο οικογενειακό περιβάλλον και οι όποιοι κραδασμοί δεν απορροφώνται εν τη γενέσει τους από τους γονείς, τότε τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζονται στο βίντεο με πρωταγωνιστή τον εν λόγω μαθητή που επιχείρησε να τρομοκρατήσει την καθηγήτρια του.

Το χειρότερο δε από όλα είναι πως απέναντι σε αυτές τις συμπεριφορές, το υγιές κομμάτι της κοινωνίας σιωπά, είναι κατά συνέπεια συνένοχο ή στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορο.
Όπως οι μαθητές της τάξης του νταή, που αντί να τον βάλουν οι ίδιοι στη θέση τους, γελούσαν, κορόιδευαν την καθηγήτρια ή βρήκαν απλώς την ευκαιρία να χάσουν λίγη ώρα μαθήματος.
Ένα «κάτσε κάτω και άσε την καθηγήτρια μας ήσυχη επιτέλους» δεν ακούστηκε από κανέναν και καμία μέσα στην τάξη.

Βία, δεν είναι μόνο η σωματική, είναι και η λεκτική. Βία και bullying δε δέχονται μόνο οι μαθητές, αλλά όλοι. Αν έβαζαν για λίγα δευτερόλεπτα στη θέση της καθηγήτριας τη δική τους οντότητα, τότε ίσως να αντιδρούσαν. Προτίμησαν όμως να μένουν απαθείς. Μέχρι να έρθει και η δική τους σειρά, ίσως, κάποια στιγμή στο μέλλον.
Τότε μόνο θα θυμηθούν την ψύχραιμη, αλλά φανερά τρομοκρατημένη καθηγήτρια τους. Αλλά τότε θα είναι πλέον αργά για συγγνώμη…
Όσο για την τιμωρία του νεαρού, με την αποβολή του από το σχολείο;

Είναι μια απόφαση σκληρή, την βαρύτητα της οποίας αμφιβάλλω αν συνειδητοποίησε ο τραμπούκος. Όταν φτάνεις ένα βήμα πριν επιτεθείς στο δάσκαλο σου, τότε σημαίνει ότι η τιμωρία και η καταστολή είναι μέτρο για να προστατευθεί το θύμα και όχι για να συνετιστεί ο θύτης.
Για αυτόν θα έπρεπε να υπάρχει η πρόληψη. Η διαδικασία εκμάθησης των βασικών αρχών συμπεριφοράς, μέσα από την οικογένεια και το σχολικό περιβάλλον.

Γιατί για αυτή τη συμπεριφορά καίρια ευθύνη έχει και το σχολείο, από την πρώτη ως και την τελευταία του βαθμίδα. Στην Ιαπωνία για παράδειγμα ο στόχος του σχολείου τα τρία πρώτα χρόνια δεν είναι η Γνώση, αλλά η εκμάθηση καλών τρόπων και η ανάπτυξη του χαρακτήρα τους.
Τα παιδιά μαθαίνουν να σέβονται τους άλλους ανθρώπους και να είναι ευγενικοί με τα ζώα και την φύση.

Επίσης, μαθαίνουν να είναι γενναιόδωροι, συμπονετικοί και γεμάτοι κατανόηση. Εκτός από αυτά, τα παιδιά διδάσκονται τις έννοιες της Δικαιοσύνης και του αυτοελέγχου.
Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα ποια είναι η εκπαιδευτική διαδικασία που έχουμε και ποια τελικά θέλουμε να έχουμε; Είμαστε μια χώρα που παράγει επιστήμονες. Παράγει όμως και σωστούς πολίτες;

Έχει ευθύνη το Σχολείο, ο θεσμός, το σύστημα που ως σήμερα ακολουθεί την «ξερή» διδασκαλία που αρχίζει και τελειώνει με την παράδοση του μαθήματος και την εξέταση. Έχουν ευθύνη διαχρονικά οι κυβερνώντες που αδιαφορούν επί της ουσίας για τα παιδιά.

Γιατί αν ενδιαφέρονταν δεν θα βλέπαμε αλλαγές σε αυτό, όποτε είχαμε αλλαγή Υπουργού. Αντ’ αυτού, έχουμε δει ακόμη και Υπουργούς της ίδιας κυβέρνησης να διαφωνούν για τα θέματα της Παιδείας και μετά από ανασχηματισμό να βλέπουμε ριζικές αλλαγές. Δεν ακολουθείται με λίγα λόγια μια κοινή γραμμή διαχρονικά.

Για αυτό το σύστημα – φαύλο κύκλο – όμως που καλούνται να ακολουθήσουν, δεν έχουν την ευθύνη οι δάσκαλοι, που ως τελικοί αποδέκτες, πέφτουν θύματα του κάθε λογής νταή και τραμπούκου.

 

Ανδρέας Κριτσωτάκης