Το νομοσχέδιο για την Παιδεία, το οποιο αναφέρεται και στην τοποθέτηση καμερών στα σχολεία, έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις.

Μάλιστα και στο Ηράκλειο, οι κινητοποιήσεις κλιμακώνονται, όπως επισημαίνει ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Π.Ε. ν. Ηρακλείου «Δ. Θεοτοκόπουλος», λαμβάνοντας υπόψη τις αποφάσεις της ΔΟΕ.

Έτσι την Τετάρτη 13 Μαΐου στις 12:00 το μεσημέρι θα γίνει παράσταση διαμαρτυρίας στην Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης για το πολυνομοσχέδιο για την «(ν)τροπολογία για τις κάμερες στις σχολικές τάξεις», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι εκπαιδευτικοί.

Ο σύλλογος, μεταξύ άλλων, αναφέρει πως “Διερωτόμαστε προς την πολιτική ηγεσία: Γνωρίζετε ότι φυσική τάξη διαπνέεται από την παιδαγωγική σχέση, την εκπαιδευτική-κοινωνική σχέση μαθητών με μαθητές, εκπαιδευτικού με μαθητές και ότι αυτή η σχέση, μια σχέση ομάδας, δεν μπορεί να προορίζεται για κρυφό ή φανερό μάτι και ότι η εκπαιδευτική διαδικασία και το μάθημα στην τάξη δεν προσφέρονται για λογικές κλειδαρότρυπας;

Πώς θα διαφυλαχθεί η διδασκαλία όταν όλοι γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται, σχολιάζονται και πιθανόν καταγράφονται – ενδεχομένως ακόμη και για δόλιους σκοπούς- από οποιονδήποτε σχετικό ή άσχετο με μαθητές και εκπαιδευτικούς;

Πώς θα προστατευθούν τα προσωπικά δεδομένα των ανήλικων μαθητών μας αλλά και των εκπαιδευτικών;

Όταν απαιτείται έγγραφη βεβαίωση του γονέα ή κηδεμόνα για την ανάρτηση φωτογραφιών που απεικονίζουν τον μαθητή από σχολικές δράσεις σε ιστοσελίδα του σχολείου πως είναι διασφαλισμένη νομικά η μετάδοση του μαθήματος σε απευθείας σύνδεση;

Πώς θα προστατευθούν από μία πιθανή διαπόμπευση –και με μαγνητοσκόπηση μάλιστα – μαθητές και εκπαιδευτικοί;

Ειδικότερα όταν γνωρίζουμε πως σε μια σχολική αίθουσα υπάρχουν παιδιά με γνωστικές αδυναμίες, με ειδικές μαθησιακές ανάγκες (μαθησιακά προβλήματα, ξεσπάσματα ενός μαθητή με ΔΕΠΥ, εκρήξεις θυμού ενός μαθητή με αυτισμό, συμπεριφορές μαθητών που προκύπτουν ενδεχομένως από οικογενειακά περιβάλλοντα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, κ.ά.)”.

Οι σοβαρές επιπτώσεις

Η Υπουργός Παιδείας προτείνει την τοποθέτηση κάμερας στις σχολικές αίθουσες, ώστε να μη χάνουν το μάθημα ακόμα και οι απόντες. Κι αν ακούγεται «αθώα» πρωτοβουλία, η παγκόσμια εμπειρία έχει να πει τα αντίθετα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο οι κάμερες στις σχολικές αίθουσες απείχαν παρασάγγας από τα υποτιθέμενα θετικά αποτελέσματα. Όταν εφαρμόστηκαν στις ΗΠΑ, μετά το κύμα βίας κι ενόπλων επιθέσεων στα σχολικά ιδρύματα, η αρχική ιδέα ήταν να προφυλαχθούν οι μαθητές. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ήταν δραματικά.

Πέραν του τεράστιου κόστους του εξοπλισμού (που εν όψει τρομερής ύφεσης αναρωτιέμαι πώς σκέφτεται να το καλύψει το υπουργείο Παιδείας), σε χώρες που εφαρμόστηκε το μέτρο η σχολική βία όχι απλώς δε μειώθηκε, αλλά αντίθετα αυξήθηκε. Η ύπαρξη κάμερας έκανε τους μαθητές να νιώθουν ότι παρακολουθούνται σα να βρίσκονται σε ριάλιτυ σόου, ενώ η πλειοψηφία έχασε τη σχέση εμπιστοσύνης που είχε με τον εκπαιδευτικό και το σχολείο γενικότερα.

Το ίδιο συνέβη και με τους γονείς, που αντιδρούσαν στην ζωντανή μετάδοση της εικόνας των παιδιών τους. Παράλληλα, αυτό το οργουελικό φιάσκο λειτούργησε αρνητικά και στη συμπεριφορά των μαθητών, εκτός από τον ψυχισμό τους. Σύμφωνα με έρευνες, η σχολική βία όχι απλώς δεν έπαψε, αλλά το τεταμένο κλίμα «μεταφέρθηκε» σε μη παρακολουθούμε τους χώρους, όπως στις τουαλέτες ή σε διαδρόμους χωρίς κάμερες.

Η αίσθηση της συνεχούς παρακολούθησης, ακολουθούμενη από καχυποψία, αύξησε τα «ζωώδη» ένστικτα των παιδιών, που συχνά ένιωθαν υπεύθυνοι για κάτι κακό, χωρίς να είναι, πράγμα που τους προκαλούσε στρες και βίαιες αντιδράσεις. Φυσικά, η υλικές καταστροφές έφεραν τεράστια κόστη, αφού οι μαθητές έσπασαν, τελικά, τις κάμερες.

Η ηθική διάσταση

Πέραν των περιττών ρομαντισμών για το δικαίωμα του εφήβου να «επαναστατεί», να κάνει κοπάνες, να μη νιώθει εγκλωβισμένος σε ένα ήδη σκληρό εκπαιδευτικό σύστημα, υπάρχει πάντοτε η ψυχολογική διάσταση. Πολλά παιδιά που ήρθαν αντιμέτωπα με κάμερες, άρχισαν να αποκτούν αίσθηση πανικού, στρες, καχυποψία, ακόμα μανία καταδίωξης.

Εδώ έρχεται η ηθική διάσταση του πράγματος. Μπορεί η κάμερα να εξυπηρετεί τα σχέδια και το προφίλ που θέλει να προβάλει η κ. Κεραμέως, αλλά οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών είναι, φαντάζομαι ομολογουμένως, απείρως σημαντικότερες.

Η ελληνική κοινωνία και το δημόσιο σχολείο δεν έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με την αμερικανική, όπου αρκετοί μαθητές παράτησαν τις σπουδές τούς εξαιτίας της συναισθηματικής φόρτισης. Αλλά στα εν Ελλάδι ζητήματα, τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί έχουν ήδη να αντιμετωπίσουν τα καθ’ημάς προβλήματα.

Μιλάμε, λοιπόν, για στέρηση της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων. Η κάμερα στη σχολική αίθουσα δεν πρόκειται να διαρκέσει όσο κι η πανδημία. Αν έρθει, θα έρθει για να μείνει. Για να ελέγχει τον υπό αξιολόγηση εκπαιδευτικό, τα παιδιά, για να καλλιεργεί ένα κλίμα ανασφάλειας, όπως έχει αποδειχθεί στο εξωτερικό ότι συμβαίνει.

Κοινώς, είμαστε αντιμέτωποι με μία από τις χειρότερες μεταρρυθμιστικές για την Παιδεία πρωτοβουλίες από ενάρξεως της ιστορίας του εκπαιδευτικού συστήματος.