Περιφρονούνταν μέχρι πρόσφατα από τις πλουσιότερες χώρες του Βορρά αλλά πλέον οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης είναι εκείνες που αλλάζουν τα δεδομένα και οδηγούν την ανάπτυξη στην παραπαίουσα οικονομία της Ευρωζώνης.

Οι έρευνες οικονομικής συγκυρίας της S&P Global, που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα, έδειξαν ότι η ανάπτυξη του επιχειρηματικού τομέα στην Ισπανία και την Ιταλία ξεπέρασε τις προσδοκίες των οικονομολόγων τον Μάρτιο, ενώ ο δείκτης για τον μεταποιητικό τομέα της Ελλάδα κατέγραψε ισχυρή επίδοση. Οι εξελίξεις αυτές συνέβαλαν, ώστε ο δείκτης υπεύθυνων αγορών (PMI), ένας πρόδομος δείκτης για την πορεία της οικονομίας, να ξεφύγει από τη φάση συρρίκνωσης, για πρώτη φορά σε 10 μήνες.

«Η Ισπανία και η Ιταλία έδωσαν τη μεγαλύτερη ώθηση, με τους ρυθμούς ανάπτυξής τους να επιταχύνονται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και σχεδόν ένα χρόνο», σύμφωνα με την Hamburg Bank of Commerce, αντισταθμίζοντας τη συνεχιζόμενη μείωση της παραγωγής στη Γερμανία και τη Γαλλία.

Ανοδος του τουρισμού και των εξαγωγών

Η άνοδος του τουρισμού μετά την πανδημία, η άνθηση των εξαγωγών και οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας χάρη στις ΑΠΕ και την περιορισμένη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, έδωσαν στις μεσογειακές χώρες το προβάδισμα στην Ευρωζώνη.

Πριν από μία δεκαετία και πλέον, οι ίδιες αυτές χώρες -που αντιμετωπίζονταν από τις χώρες του Βορρά ως σπάταλες και λιγότερο παραγωγικές- βρίσκονταν στο επίκεντρο μιας κρίσης χρέους που έθεσε υπό αμφισβήτηση την ίδια την επιβίωση του νομίσματος.

Φέτος, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα αναμένεται να είναι μεταξύ των οικονομιών με τις καλύτερες επιδόσεις στο μπλοκ των 20 χωρών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ψαλίδισμα των προοπτικών ανάπτυξης της Γαλλίας

Αντίθετα, η γαλλική κυβέρνηση μόλις ψαλίδισε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη το 2024 και ανακοίνωσε δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2023 πολύ υψηλότερο από το προβλεπόμενο, γεγονός που την ώθησε να επιδιώξει περικοπές δαπανών ύψους δεκάδων δις. ευρώ. Η Γερμανία βρίσκεται πιθανότατα στο τέλος μιας ρηχής ύφεσης, που προκλήθηκε από τον περιορισμό των καταναλωτικών δαπανών, την αδύναμη εξωτερική ζήτηση και το υψηλό κόστος δανεισμού.

Μείωση των spreads στα ομόλογα

Επενδυτές όπως η Vanguard Asset Management, η JPMorgan Asset Management και η Neuberger Berman αγοράζουν τα κρατικά ομόλογα των νοτιοευρωπαϊκών χωρών, μειώνοντας απότομα τα spreads με τα ομόλογα της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Η διαφορά μεταξύ των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών (bunds), για παράδειγμα, έχει μειωθεί στο μισό, σε περίπου 65 μονάδες βάσης, από τα μέσα του 2022.

Τουρισμός και κατασκευές στηρίζουν την ανάπτυξη στην Ελλάδα

Η Ελλάδα, η οποία κέρδισε ξανά την επενδυτική της βαθμίδα στα τέλη του περασμένου έτους, είδε τον τουρισμό να σπάει ρεκόρ μετά την πανδημία. Ο τομέας αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο της οικονομίας και απέφερε 15,7% περισσότερα έσοδα το 2023.

Οι κατασκευές αποτελούν επίσης μεγάλο μοχλό ανάπτυξης, με σχεδόν 56% περισσότερες οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πέρυσι σε σχέση με το 2019.

Σε μια άλλη ένδειξη ότι η Ελλάδα έχει αφήσει πίσω της τα προβλήματα χρέους της, η πώληση του 30% του μεριδίου του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών πριν από δύο μήνες σηματοδότησε τη μεγαλύτερη αρχική δημόσια προσφορά της σε περισσότερα από δύο δεκαετίες.

Η άνθιση της Ισπανίας

Η Ισπανία έχει σημειώσει μια καθολική έκρηξη στις εξαγωγές, από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έως τη μεταποίηση, η οποία επιταχύνθηκε μετά την κρίση του κορονοϊού. «Δεν θα είναι ένα νέο Ελντοράντο, αλλά είναι μια χώρα που θα συνεχίσει να προσελκύει επενδυτές», δήλωσε στο Bloomberg οικονομολόγος της Natixis.

Εκτός από το γεγονός ότι επωφελείται από τη μικρότερη έκθεσή της στις αυξήσεις των τιμών των ορυκτών καυσίμων, η Ισπανία θα μπορούσε να έχει διαρκές πλεονέκτημα λόγω του χαμηλότερου κόστους εργασίας από ό,τι στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία, του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και ενός λειτουργικού συστηματος υγειονομικής περίθαλψης, είπε ο οικονομολόγος της Natixis, προσθέτοντας ότι η ιβηρική χώρα αναμένεται να επωφεληθεί από τις επιχειρήσεις που μεταφέρουν την παραγωγή τους σε άλλες χώρες.

Η εγχώρια ζήτηση παραμένει επίσης ισχυρή, με τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να έχουν μειώσει τα επίπεδα του χρέους στο χαμηλότερο επίπεδο από την εποχή πριν από την κρίση του 2008-2012 και το ποσοστό ανεργίας να κυμαίνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2007.

«Μας αρέσει πολύ η Ισπανία. Πιστεύουμε ότι τα θεμελιώδη μεγέθη της συνεχίζουν να μην αποτιμώνται εύλογα από την αγορά. Ολα φαίνονται υπέροχα στην Ισπανία, αλλά βλέπουμε ότι υπάρχει ακόμα μεγάλο περιθώριο συμπίεσης στα spreads με τα γαλλικά ομόλογα μακροπρόθεσμα», πρόσθεσε.

Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων της Ισπανίας και της Γαλλίας έχει μειωθεί περισσότερο από το μισό από την κορύφωσή της στα μέσα του 2022 σε λίγο πάνω από τις 30 μονάδες βάσης.

Η ανάπτυξη στην Πορτογαλία

Στη γειτονική Πορτογαλία, ο τουρισμός απέφερε έσοδα ρεκόρ ύψους 25 δις. ευρώ το 2023, από 21 δισ. ευρώ το προηγούμενο έτος. Η χώρα σημειώνει επίσης σταθερή αύξηση των εξαγωγών, οι οποίες παραδοσιακά περιλαμβάνουν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, καθώς και αυτοκίνητα και ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Από το 2019, η Πορτογαλία είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής μοτοσικλετών στην Ευρώπη.

Έχει επίσης γίνει hotspot ακινήτων για ξένους αγοραστές. Πλούσιοι επενδυτές έχουν αγοράσει εμπορικά κτίρια καθώς και ξενοδοχεία και οικιστικά ακίνητα τα τελευταία χρόνια.

Με την ανάκαμψη των βροχοπτώσεων και τις πολλές ανεμογεννήτριες, η Πορτογαλία έχει επίσης καταφέρει να μειώσει την ανάγκη χρήσης φυσικού αερίου για την παραγωγή ενέργειας. Πέρυσι, η αιολική ενέργεια κάλυψε το 25% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και η υδροηλεκτρική ενέργεια το 23%, ενώ οι μονάδες φυσικού αερίου αντιπροσώπευαν το 19%.