Το μεγάλο στοίχημα του νέου Επικουρικού

Με φόντο τις αλλεπάλληλες εκθέσεις, όπου αποτυπώνεται το πρόβλημα του δημογραφικού, η ταχεία γήρανση του πληθυσμού και η ανατροπή της αναλογίας εργαζομένων- συνταξιούχων, το 2022 αναμφίβολα μπορεί να χαρακτηριστεί ως το μεγάλο στοίχημα για την κοινωνική ασφάλιση, καθώς από την ορθή λειτουργία του νέου Επικουρικού θα κριθούν πολλά.

Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης ξεκινά με το πλεονέκτημα ότι δεν πρόκειται για ελληνική πατέντα, καθώς ο αποκαλούμενος “ατομικός κουμπαράς” εφαρμόζεται εδώ και χρόνια με μεγάλη επιτυχία σε πολλές- αν όχι τις περισσότερες- χώρες της Ευρώπης και του ΟΟΣΑ. Όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, αυτή η συσσωρευμένη εμπειρία διευκολύνει έτσι ώστε στο νέο Ταμείο να εφαρμοστούν όλες οι βέλτιστες πρακτικές και να αποφευχθούν οι… κακοτοπιές.

Αν και η ψήφιση του σχετικού πλαισίου καθυστέρησε, αφού το αρχικό πλάνο προέβλεπε ότι θα είχε γίνει νόμος του Κράτους από την περασμένη Άνοιξη, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει γίνει ήδη η αναγκαία τεχνική εργασία, έτσι ώστε να είναι όλα έτοιμα ως το τέλος του χρόνου. Το πρώτο βήμα, θα γίνει με την προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή, η οποία θα “τρέξει” το Ταμείο για τους πρώτους 6-8 μήνες, δηλαδή έως ότου οριστεί το Διοικητικό Συμβούλιο, που θα λαμβάνει τις στρατηγικές αποφάσεις και προσληφθεί με ανοικτή προκήρυξη ο Διευθύνων Σύμβουλος. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον, ενώ όσον αφορά στο ενδεχόμενο να αναλάβει ξένος τεχνοκράτης, φαντάζει δύσκολο, καθώς αν και δεν απαγορεύεται εκ του ιδρυτικού νόμου του Ταμείου, οι αποδοχές απέχουν από τα επίπεδα του ιδιωτικού τομέα, έτσι ώστε να χαρακτηριστούν ελκυστικές.

Βασικό στοιχείο του νέου συστήματος χαρακτηρίζεται η σύσταση της Ενιαίας Αρχής Συντάξεων, η οποία θα εποπτεύει το νέο Ταμείο. Ο ρόλος της Αρχής θα είναι παρεμβατικός αυστηρά και μόνο ως προς την εφαρμογή των όσων προβλέπει ο νόμος για το νέο Επικουρικό π.χ. τήρηση των διαδικασιών για την επένδυση των εισφορών. Παράλληλα, η Αρχή θα αναλάβει την εκπόνηση αναλογιστικών μελετών και μελετών για το βιοτικό επίπεδο των ασφαλισμένων μακροπρόθεσμα, ενώ θα εποπτεύει την ορθή εφαρμογή της Οδηγίας για την επαγγελματική ασφάλιση.

Στον πυρήνα του νέου συστήματος βρίσκεται η δημιουργία του αποκαλούμενου «ατομικού κουμπαρά» για τον κάθε νέο που θα συμμετάσχει στο νέο σύστημα. Ειδικότερα, οι εισφορές των νέων θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα αποθεματικό, από το οποίο θα πληρωθούν οι μελλοντικές τους συντάξεις. Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

Το ύψος των εισφορών για το νέο επικουρικό σύστημα παραμένει ως έχει. Δηλαδή 6,5% μέχρι τα μέσα του 2022 και 6% από εκεί και πέρα για τους μισθωτούς και βάσει ασφαλιστικής κλάσης για τους αυτοαπασχολούμενους. Το αποθεματικό αυτό το διαχειρίζεται ένα νέο δημόσιο ταμείο, το ΤΕΚΑ, που θα επενδύει τις αποταμιεύσεις. Θα υπάρχουν και τρία επενδυτικά προφίλ, μεταξύ των οποίων θα διαλέγει ο ασφαλισμένος: το «συντηρητικό, το «ισορροπημένο» και το «επιθετικό», με δυνατότητα αλλαγής ανά πενταετία. Το σύστημα αυτό ισχύει σε προηγμένες χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε επικουρικές συντάξεις μεγαλύτερες από 43% μέχρι 68%.