Εργασιακό: Πώς θα εφαρμοστεί το 13ωρο ανά κλάδο

Με κομβικό σημείο το ευέλικτο ωράριο και τη δυνατότητα που έχει, όπως αναφέρεται, ο μισθωτός να εργάζεται κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε έναν εργοδότη, ψηφίστηκε το εργασιακό νομοσχέδιο, που αποτελεί πλέον νόμο του κράτους.

Το επόμενο διάστημα έχει ενδιαφέρον να αποτιμηθεί η ανταπόκριση της αγοράς εργασίας, καθώς η προηγούμενη διάταξη που αφορούσε την εξαήμερη εργασία και έγινε στόχος τόσο της αντιπολίτευσης όσο και των διεθνών ΜΜΕ, τελικά εφαρμόστηκε – ή ακριβέστερα εγκρίθηκε η εφαρμογή της – μόνο σε 519 επιχειρήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, το 13ωρο αναμένεται να εφαρμοστεί κυρίως σε εποχιακούς κλάδους όπως ο τουρισμός και η εστίαση, κάτι που εφαρμοζόταν ήδη, με τη διαφορά ότι ενέπιπτε στη μαύρη οικονομία. Επομένως, οι επιπλέον ώρες θα αμείβονται με προσαύξηση 40% και οι εισφορές θα ενισχύουν τα ταμεία του ΕΦΚΑ.

Νομικά όρια και περιορισμοί

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, οι 13 ώρες εργασίας στον ίδιο εργοδότη (εκ των οποίων υπερωρία θα είναι η 10η έως την 13η ώρα) αφενός δεν παραβιάζουν την υποχρέωση ημερήσιας 11ωρης ανάπαυσης (13+11=24), αφετέρου δεν μπορούν να πραγματοποιούνται κάθε μέρα – είτε πρόκειται για πενθήμερη είτε εξαήμερη απασχόληση – διότι ισχύουν τα ανώτατα όρια εβδομαδιαίας εργασίας (48 ώρες ανά περίοδο το πολύ 4 μηνών, συμπεριλαμβανομένων της υπερεργασίας και της υπερωρίας).

Συνολικά: μέχρι 37 ημέρες τον χρόνο, δηλαδή κατά προσέγγιση τρεις ημέρες ανά μήνα.

Παράδειγμα: Υπάλληλος σε σούπερ μάρκετ (6ήμερη απασχόληση)

Παρασκευή και Σάββατο υφίσταται ανάγκη υπερωριακής απασχόλησης. Ο εργαζόμενος, εφόσον συμφωνεί, μπορεί να εργαστεί 13 ώρες την Παρασκευή και 13 ώρες το Σάββατο.

Για την 9η ώρα (υπερεργασία) θα αμειφθεί με 20% προσαύξηση στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο, και για την 10η-13η ώρα (υπερωρία) θα αμειφθεί με 40% προσαύξηση για κάθε ώρα (σύνολο 4 ώρες υπερωρίας).

Έχοντας απασχοληθεί ήδη 26 ώρες, απομένουν 22 ώρες για τη συμπλήρωση του νόμιμου εβδομαδιαίου χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της υπερεργασίας/υπερωρίας (48 ώρες με τον περιορισμό του μεγίστου ορίου των 4 μηνών). Συνεπώς, τις ημέρες Δευτέρα έως Πέμπτη ο εργαζόμενος θα απασχοληθεί με μειωμένο ωράριο 5,5 ωρών.

Η διάσταση της «καλής πίστης»

Για κουλτούρα καλής πίστης κάνει λόγο ο γενικός γραμματέας Εργασίας Νίκος Μηλαπίδης, προσθέτοντας:

«Ο χρόνος εργασίας σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί πεδίο ελεύθερης διαμόρφωσης από τον εργοδότη, καθότι η νομοθεσία μας θέτει σαφή όρια στη δυνατότητα υπέρβασης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας. 40 ώρες εβδομαδιαίας εργασίας σε πενθήμερο ή εξαήμερο σύστημα απασχόλησης και 48 ώρες, συμπεριλαμβανομένης της υπερεργασίας ή της υπερωρίας, το πολύ ανά περίοδο 4 μηνών.

Επιπλέον, σε ετήσιο επίπεδο, το ανώτατο όριο υπερωριακής απασχόλησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 150 ώρες. Η άρνηση υπερωρίας και διευθέτησης προστατεύεται με ειδικές νομοθετικές διατάξεις – στο πλαίσιο της καλής πίστης – και δεν μπορεί να επιφέρει καμία βλαπτική μεταβολή, δυσμενή διάκριση ή απόλυση του εργαζόμενου.»

Παράδειγμα: 5ήμερη απασχόληση σε συμβολαιογραφικό γραφείο

Δευτέρα και Τρίτη υφίσταται ανάγκη υπερωριακής απασχόλησης. Ο εργαζόμενος, εφόσον συμφωνεί, μπορεί να εργαστεί κατ’ εξαίρεση 13 ώρεςτη Δευτέρα και 13 ώρες την Τρίτη.

Για την 9η ώρα (υπερεργασία) θα αμειφθεί με 20% προσαύξηση, ενώ για την 10η-13η ώρα (υπερωρία) θα λάβει 40% προσαύξηση ανά ώρα.

Έχοντας απασχοληθεί ήδη 26 ώρες, απομένουν 22 ώρες για τη συμπλήρωση του εβδομαδιαίου χρόνου (48 ώρες). Συνεπώς, τις ημέρες Τετάρτη έως Παρασκευή ο εργαζόμενος θα απασχοληθεί με μειωμένο ωράριο 7,5 ωρών.

Διευθέτηση χρόνου εργασίας

Με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, το ρυθμιστικό πλαίσιο της διευθέτησηςεξορθολογίζεται και ορίζεται η ελάχιστη και η μέγιστη διάρκειά της – μία εβδομάδα και ένα έτος αντίστοιχα.

Κατά τη διευθέτηση, ο χρόνος εργασίας κατανέμεται σε δύο περιόδους: αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης.

Κατά τη διάρκεια της αυξημένης απασχόλησης, ο εργαζόμενος απασχολείται κατά δύο ώρες παραπάνω, δηλαδή 10 ώρες ημερησίως, χωρίς αυτό να θεωρείται υπερεργασία ή υπερωρία. Και σε αυτό το σύστημα, η απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα όρια του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας (40 ώρες).

Επομένως, ο εργαζόμενος με πενθήμερο σύστημα μπορεί, στο πλαίσιο σχετικής συμφωνίας μεταξύ συνδικαλιστικής οργάνωσης και εργοδότη, να απασχολείται 10 ώρες για 4 ημέρες και την 5η ημέρα να λαμβάνει ρεπό.

Παράδειγμα: Υπάλληλος σε ασφαλιστική εταιρεία

Α. Διευθέτηση μιας εβδομάδας:
Δευτέρα έως Πέμπτη εργασία 10 ωρών ημερησίως, Παρασκευή ρεπό. Απαγορεύεται η υπερωριακή απασχόληση πέραν του 10ώρου. Εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας: 40 ώρες.

Β. Διευθέτηση 6 μηνών:
Με επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση συμφωνείται πρόγραμμα ως εξής:

• Περίοδος αυξημένης απασχόλησης: Ιανουάριος–Μάρτιος, Δευτέρα έως Πέμπτη 10 ώρες ημερησίως, Παρασκευή ρεπό.
• Περίοδος μειωμένης απασχόλησης: Απρίλιος–Ιούνιος. Ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται λιγότερες ώρες ή να λαμβάνει περισσότερες ημέρες ανάπαυσης.

Ενδεικτικά σενάρια:

• Δευτέρα έως Πέμπτη κανονικά 8 ώρες και Παρασκευή ρεπό (32 ώρες), ή
• Δευτέρα, Τρίτη και Πέμπτη μειωμένο ωράριο 4 ωρών, Τετάρτη 8 ώρες, Παρασκευή ρεπό (20 ώρες), ή
• Δευτέρα 4 ώρες, Τρίτη 8 ώρες, Τετάρτη 4 ώρες, Πέμπτη–Παρασκευή ρεπό (16 ώρες).

Γ. Διευθέτηση ενός έτους:
Για 6 μήνες (Ιανουάριος–Ιούνιος) περίοδος αυξημένης απασχόλησης (10 ώρες × 4 ημέρες), και τους υπόλοιπους 6 μήνες (Ιούλιος–Δεκέμβριος) περίοδος μειωμένης απασχόλησης.