Τον Μάρτιο που μας πέρασε, τα χειμερινά τουριστικά θέρετρα κατέβασαν ρολά, μιας και ο πανδημία ήρθε να αλλάξει πλήρως τις ισορροπίες.

Σε αντίθεση όμως με την περίπτωση της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου, η οποία και τρόπον τινά κατάφερε να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα, μιας και ο Ιούλιος και ο Αύγουστος υπήρξαν δύο μήνες «φυσιολογικής» κίνησης, η χειμερινή περίοδος συναντά πάμπολλα εμπόδια.

Η χώρα από τις αρχές του Νοεμβρίου βρίσκεται υπό το καθεστώς lockdown, και εκτός αυτού, η εστίαση παραμένει κλειστή, την στιγμή που φαντάζει άγνωστο το πότε θα λειτουργήσει ξανά συμφωνα με τα «Τουριστικά νέα».

Ακόμα και αν η καραντόνα διαρκέσει έως τις 7 Δεκεμβρίου, είναι ήδη ειλημμένη απόφαση η μη μετακίνηση από νομό σε νομό, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι του χειμερινού τουρισμού να βρίσκονται μπροστά σε μία κανονική οικονομική καταστροφή.

Το πρόβλημα ως επί το πλείστον εντοπίζεται στο γεγονός πως όχι απλά θα υπολειτουργήσουν, αλλά θα έχουν πλήρως μηδενικά έσοδα όλο αυτό το διάστημα, δίχως φυσικά να γνωρίζουν τι μέλλει γενέσθαι στις αρχές του 2021.

Πιθανότατα μία καλυτέρευση του ιικού φορτίου, να επέτρεπε μία επαναφορά στην κανονικότητα για την περίοδο του Ιανουαρίου, του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου, με το σενάριο αυτό όμως να φαντάζει ιδιαιτέρως δύσκολο με τα έως τώρα δεδομένα.

Συγχρόνως το ίδιο ακριβώς πρόβλημα υφίστανται και οι τοπικές κοινωνίες μιας και ο χειμερινός τουρισμός δεν συνέβαλε τα μέγιστα μόνο σε ξενοδοχεία και θέρετρα, αλλά και προκαλούσε και τόνωση της τοπικής οικονομίας. 

Χαμένα έσοδα

Η καταβαράθρωση των τουριστικών εσόδων κατά 12,6 δισ. ευρώ στο διάστημα Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2020 σε ετήσια βάση, οδήγησε σε έλλειμμα 8,6 δισ. ευρώ το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος, οι εισπράξεις από τον τουρισμό διαμορφώθηκαν στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020 σε μόλις 3,5 δισ. ευρώ, από 16,1 δισ. ευρώ στην αντίστοιχη περίοδο του 2019, δηλαδή κατέγραψαν πτώση 78,2%. Οι αφίξεις μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά το ίδιο διάστημα του 2020 μειώθηκαν κατά 77,2% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.

Μέσα στην πανδημία, σημαντική στήριξη προσέφεραν τα έσοδα από τη ναυτιλία. Στο 9μηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020 ανήλθαν σε 10,7 δισ. ευρώ, από 12,8 δισ. ευρώ στην αντίστοιχη περίοδο του 2019, δηλαδή κατέγραψαν πτώση κατά 2,082 δισ. ευρώ.

Στο 9μηνο 2020 οι συνολικές εξαγωγές αγαθών παρουσίασαν μείωση κατά 13,1% σε τρέχουσες τιμές, αλλά αύξηση 2,8% σε σταθερές τιμές. Οι συνολικές εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 15,6% σε τρέχουσες τιμές (-5,5% σε σταθερές τιμές). Επισημαίνεται ότι η μείωση των εξαγωγών και των εισαγωγών σε τρέχουσες τιμές αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τη μείωση της αξίας των εξαγωγών και εισαγωγών καυσίμων, αντίστοιχα, ως αποτέλεσμα της πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου.

Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020, το πλεόνασμα του ισοζυγίου κεφαλαίων παρουσίασε μεγάλη άνοδο κατά 1,1 δισ. ευρώ σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019, λόγω της αύξησης των μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τη γενική κυβέρνηση. Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων παρουσίασε έλλειμμα 7,3 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 124 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019.

Την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2020, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 495 εκατ. ευρώ και οι καθαρές υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού, που αντιστοιχούν σε άμεσες επενδύσεις μη κατοίκων στην Ελλάδα, κατέγραψαν αύξηση κατά 2,4 δισ. ευρώ.

Στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται στην αύξηση κατά 33 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού. Η καθαρή μείωση των υποχρεώσεών τους οφείλεται κυρίως στη μείωση κατά 8,2 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου.

Στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων, η καθαρή αύξηση των απαιτήσεων των κατοίκων έναντι του εξωτερικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση κατά 2,5 δισ. ευρώ της στατιστικής προσαρμογής που συνδέεται με την έκδοση τραπεζογραμματίων. Η καθαρή αύξηση των υποχρεώσεών τους αντανακλά κυρίως την αύξηση κατά 41,9 δισ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET) και την αύξηση κατά 6,2 δισ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων των κατοίκων προς μη κατοίκους.

Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2020, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 9,6 δισ. ευρώ, έναντι 7,5 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2019, κυρίως λόγω μεταβολής της αποτίμησής τους, που συνδέεται μερικώς με την ανατίμηση του ευρώ.