Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, ο άγιος Βασίλης, ή Μέγας Βασίλειος συναντάται την περίοδο μεταξύ της πρώτης οικουμενικής συνόδου και της δεύτερης οικουμενικής συνόδου (325-381 μ.χ).
Ως επίσκοπος της Καισαρείας αντιμετωπίζει διάφορες αιρέσεις δογματίζοντας για τον τριαδικό Θεό. Η παράδοση τον θέλει να σπουδάζει στην Αθήνα αρχαία ελληνική φιλοσοφία, αλλά και 9 ακόμα επιστήμες.
Γι’ αυτό όπως λέμε και στα κάλαντα «βαστάει κόλλα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι». Εκτός από θεωρητικός θεολόγος επιστήμονας, εμφανίζεται και σαν μεγάλος μεταρρυθμιστής.
Σύμφωνα πάντα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ενδιαφέρεται για τους δούλους, τους φτωχούς, για την ελάφρυνση της φορολογίας, για την φιλανθρωπία, για τις διάφορες αδικίες που υφίστανται οι άνθρωποι.
Παρ’ όλο που κατάγεται από εύπορη οικογένεια, ο ίδιος ασχολείται με τη φροντίδα των αρρώστων και κάνει φιλανθρωπίες.